Soma ile başlatıp ‘Yeni Türkiye’nin Yapılandırılması Yasa’sına dönen torba yasada emekçiler lehine temel bir düzenleme yok

Soma’da yaşanan maden katliamından sonra Soma maden işçisinin mağduriyetini gidermek ve madenlerdeki çalışma koşullarını düzeltme gerekçe gösterilerek hazırlanmaya başlayan, yapılan eklemelerle 45 yasada değişiklik yapan toplam 148 maddeye çıkan Torba Kanun, Meclis Genel Kurulu’nda kabul edildi.

Maden işçilerinin çalışma saatlerinin düşürülmesi, emeklilik yaşının 5 yaş erkene çekilmesi, hayatını kaybeden madencilerin yakınlarından birine istihdam sağlanması gibi “kısmen lehe” sayılabilecek düzenlemeler öne çıkarılırken bu yasa, hukukun bitişinin ilanı.

Yasada aylardır somut adım bekleyen maden işçileri ile ilgili düzenlemelerin yürürlük tarihi 1 Ocak 2015 olarak belirlenerek işverenlere zaman kazandırılıyor. SOMA A.Ş’nin mallarına tedbir konulurken, TKİ’nin ölen işçilerin yakınlarına ödenecek tazminatlardan sorumlu tutulması yönünde adım atılmıyor. İşçi ailelerinin tazminatlarını şirket battığından alamama riski halen mevcut.

Taşeron yaygınlaşacak

Alt işverenlikle ilgili yapılan düzenlemelerin lehe görülen kısımları, aslında mahkemeler tarafından bugüne kadar işçi lehine yorumlanan hususlar. Açılan davalarda mahkemeler zaten işçinin kıdem, yıllık izin gibi haklarını tanıyor. Yani yapılan düzenleme bir yenilik değil.  Ancak bu düzenlemelerin arasına serpiştirilmiş olan asıl işin bölünebilmesi ile ilgili düzenlemeler, kamuda ve özel sektörde taşeronun daha da yayılmasına yol açacaktır.

Daha önce taşeron örgütlenmesinde kullanılan muvazaa kararlarının kullanılamaması AKP’nin hedefi. Muvazaalı, yani hileli taşeronluk ilişkisinin tespiti halinde taşeron ilişkisi sona eriyor, işçiler asıl işverenin işçisi haline geliyor. Ancak yargı kararları uygulanmıyor. AKP torba yasa ile muvazaanın ortaya çıkmasını engellemeye çalışıyor. 

Vergi, SGK gibi kamu borçlarının yeniden yapılandırılması ile sermaye kesiminin borçlarının düşük faizlerle ödenmesinin önü açılıyor. Ücretten kesilen vergiler peşin ödendiğinden emekçinin vergi borcu yoktur, vergi affından asıl yararlanan emek değil sermaye kesimi. Küçük esnafın yararlandığı toplam borç miktarı ise ancak üç büyük şirketin vergi borcu kadar.

Vatandaşların 18 taksitte ödeyeceği kamu borçlarında kamu kurumlarının taksit süresi 36, spor kulüplerinde 42 takside çıkartılmıştır.

35 bin öğretmen ataması yapılacağı öngörülen düzenleme, mevcut memur alım prosedürü değiştirilerek “mülakat” sistemi getirilerek yandaşların kamuda istihdamının önünü açacaktır.

Ayda 1 gün bile düzenli çalışan ev işçilerini sigortalı yapma zorunluluğu ayda 10 gün çalışma mecburiyetine getirilerek ev işçilerinin %90’dan fazlası SGK güvencesi dışına çıkartıldı.

Kaynak: sendika.org