CHP Antalya Milletvekili Mustafa Akaydın; ülkemizde uygulanan “Kentsel Dönüşüm Projelerinin” rant amaçlı uygulandığı iddiaları ve vatandaşlarımızın yaşadıkları bazı mağduriyetler nedeniyle, bu konuda merak edilen sorulara ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki’nin yanıtlaması istemiyle yazılı bir soru önergesi verdi.

CHP’li Akaydın’ın, Anayasanın 98 ve TBMM İçtüzüğünün 99. maddeleri uyarınca, Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki tarafından yazılı olarak yanıtlanması için verdiği önerge şöyle:

Bilindiği gibi “Kentsel Dönüşüm Yasası” olarak ta bilinen “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüşümü” 2012 yılında 6306 sayılı kanun ve bu kanuna bağlı yönetmeliğe dayandırılarak hayata geçirilmiştir. O tarihten bu yana, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın, TOKİ’nin ve Belediyelerin dönüşüm uygulamalarından mağdur olanların şikâyetleri kamuoyuna sık sık yansımakta ve bu nedenle ülkemizde yapılan kentsel dönüşüm ciddi olarak tartışılmaktadır. Kentsel dönüşüm; yenileme, yeniden yerleştirme, canlandırma, iyileştirme, koruma gibi halkın yararını ve çıkarlarını gözetir amaçlarla yapılması gerekirken, ülkemizdeki gerçeği bunun bir rantsal dönüşüme çevrildiğidir.

Deprem riski altında bulunan ülkemizde, kanunun hazırlanması ve uygulanması aşamalarında, konunun muhatapları olan yerel yönetimlerin, meslek odalarının ve üniversitelerin görüşleri de alınmamıştır.

1- Bu kapsamda ülkemizde rezerv yapı alanı, riskli alan ve riskli yapı olarak kentsel dönüşüme tabi tutulan proje sayısı kaçtır? Bu uygulamaların iller bazında istatistiklerini verir misiniz?
2- Yapılan dönüşüm uygulamaları ile bakanlığınızın ve ilgili kamu kurumlarının gelirlerinde meydana gelen artış miktarı ne kadardır?
3- Bu uygulamalar nedeniyle vatandaşlarımızdan en çok gelen şikâyet konuları nelerdir? Ödeme güçlüğü çeken ve bu nedenle malına kurumlarca el konulan vatandaş sayımız kaçtır?
4- Dönüşüm projeleri nedeniyle açılan dava sayısı kaçtır? Bu davalardan şu ana kadar kaçı mağdurlar lehine, kaçı projeyi uygulayanlar lehine sonuçlanmıştır?
5- Bu dönüşümler esnasında “Tarihi Kentsel Yapı Mirasımızın” korunmasına özen gösterilmekte midir? Bu kapsamda restore edilen ve yeniden kültürel zenginliğimize kazandırılan Kültürel Mirasımız var mıdır? Varsa bunlar hangileridir?
6- Aynı kapsamda yıkılan ve yok edilen tarihi yapılarımız var mıdır? Varsa bunların gerekçeleri nelerdir?
7- Bu uygulamalar esnasında kent estetiğine, yeşil alanların korunmasına, altyapı eksikliklerinin giderilmesine, ekonomik canlanmaya, insanların sosyal ve yaşamsal koşullarının iyileştirilmesine dikkat edilmekte midir?
8- Yapılan dönüşümlerde yeni imar ve rant alanları yaratıldığı ve insanların daha yoğun nüfuslu alanlara sıkıştırıldığı eleştirilerinde haklılık payı olduğunu düşünüyor musunuz? Aksini düşünüyorsanız uygulama örnekleriyle kamuoyunu aydınlatır mısınız?
9- Dönüşümü yapılan alanlardaki herhangi bir doğal afet durumunda meydana gelebilecek can ve mal kayıplarında, dönüşüm uygulamasını yapan kurumların ve yöneticilerin sorumlulukları nelerdir? İstenmeyen böylesi bir durumun cezai yaptırımı nedir?
10- Yıkıp yeniden yapma anlayışı ile devam eden dönüşüm uygulamaları ile arttırılan konut sayısı, yoğunluk ve yüksekliklerle kentleşme ilkelerinin yok sayıldığı, nüfus artışı ile birlikte, kentlerin telafisi zor fiziki ve demografik değişimlere uğradığı görüş ve eleştirileri hakkında ne düşünüyorsunuz?
11- Bu güne kadar yapılan uygulamaların, istenmeyen herhangi bir afet yaşanması halinde bu alanlardaki can ve mal kayıplarını azaltacağı ya da önleyeceği hususunda yapılan bir çalışma var mıdır?